ქართველები
  • ქართველი სპორტსმენები
  • ფეხბურთი
    • ეროვნული ნაკრები
    • ეროვნული ლიგა
    • ეროვნული ლიგა 2
    • ლეგიონერები
    • თასი
    • ასაკობრივი ნაკრები
    • სხვადასხვა
    • ევროპა ლიგა
    • კონფერენს ლიგა
    • ინგლისი
    • ესპანეთი
    • იტალია
    • გერმანია
    • საფრანგეთი
    • მსოფლიო
    • ჩემპიონთა ლიგა
    • ევროპის ჩემპიონატი
    • სხვადასხვა
    • ქალთა ფეხბურთი
    • ტრანსფერები
    • კალათბურთი
      • ეროვნული ნაკრები
      • სუპერლიგა
      • თასი
      • NBA
      • ლეგიონერები
      • ევრო ლიგა
      • ევროპის ჩემპიონატი
      • მსოფლიოს ჩემპიონატი
      • ასაკობრივი ნაკრები
      • სხვადასხვა
      • ჭიდაობა
        • ძიუდო
        • თავისუფალი
        • კლასიკური
        • ქართული
        • სუმო
        • სამბო
        • ქალთა ჭიდაობა
        • ბერძნულ-რომაული
        • ჩოგბურთი
          • როლან გაროსი
          • უიმბლდონი
          • ავსტრალიის ღია პირველობა
          • ამერიკის ღია პირველობა
          • მონტე კარლო
          • ATP ცინცინატი
          • მადრიდის მასტერსი
          • რომის მასტერსი
          • მაიამის მასტერსი
          • რაგბი
            • ეროვნული ნაკრები
            • დიდი 10
            • თასი
            • ლეგიონერები
            • 6 ერი
            • ტესტები
            • ერთა თასი
            • მსოფლიო თასი
            • ასაკობრივი ნაკრები
            • სხვადასხვა
            • ფორმულა 1
              • მონაკოს გრან-პრი
              • ბრიტანეთის გრან-პრი
              • იტალიის გრან-პრი
              • ბელგიის გრან-პრი
              • ბაჰრეინის გრან-პრი
              • საუდის არაბეთის გრან-პრი
              • იაპონიის გრან-პრი
              • ჩინეთის გრან-პრი
              • მაიამის გრან-პრი
              • ემილია-რომანიის გრან-პრი
              • აბუ დაბის გრან-პრი
              • MMA
                • UFC
                • სხვადასხვა
                  • კრივი
                  • ველოსპორტი
                  • ტანვარჯიში
                  • ცურვა
                  • ჭადრაკი
                  • მძლეოსნობა
                  • ძალოსნობა
                  • მკლავჭიდი
                  • ტყვიის სროლა
                  • კარატე
                  • ნიჩბოსნობა
                  • მშვილდოსნობა
                  • ფარიკაობა
                  • წყალბურთი
                  • ხელბურთი
                  • ფრენბურთი
                  • ავტოსპორტი
                  • ჰოკეი
                  • თხილამურებით სრიალი
                  • ფიგურული სრიალი
                  • საინტერესო ამბები
                  • სხვადასხვა
                  • ფიტნესი
                  • ფიგურული ციგურაობა
                  • სხვა სახეობები

როგორ გაჩნდნენ ფეხბურთში "შუამავლები" ანუ იგივე მსაჯები

როგორ გაჩნდნენ ფეხბურთში "შუამავლები" ანუ იგივე მსაჯები

<p>ძალიან ძნელია ამის დაჯერება, მაგრამ ფაქტია, რომ დიდი ხნის განმავლობაში ფეხბურთის თამაშები მსაჯების (არბიტრების) გარეშე მიმდინარეობდა.</p><p>მაგალითად, მე-19 საუკუნის შუახანებში ინგლისის გუნდები თამაშის დაწყებამდე ერთობლივად თანხმდებოდნენ ხოლმე მოთამაშეთა რაოდენობაზე და მატჩის ხანგრძლივობაზე. იმ დროს ფეხბურთში განუხრელად იცავდნენ ჟენტლმენური ქცევის წესებს და მიდგომებს. სადაო მომენტები ერთად წყდებოდა ხოლმე, ყოველი მოთამაშე კი, სანამ მინდორზე გავიდოდა, ვალდებული იყო თამაშის წესები ზეპირად სცოდნოდა.</p><p>მაგრამ ერთხელ ასეთი ამბავი მოხდა: "ითონისა" და "მანჩესტერის" სტუდენტური გუნდები ინიციატივით გამოვიდნენ, რომ მატჩებზე ე.წ. "შუამავლების" დასწრება დაშვებულიყო, რომლებიც მეტოქეთა კართან დადგებოდნენ და აღრიცხავდნენ არამარტო გატანილ გოლებს, არამედ განსაზღვრავდნენ თვით კარის აღების ფაქტებსაც, მაგრამ ერთი აუცილებელი პირობით - "შუამავლების" დასწრებაზე ფეხბურთელთა თანხმობა იყო საჭირო.</p><p>თანდათანობით, რაც დრო გადიოდა, "შუამავლების" გარდა, მატჩების დროს დაიწყეს "რეფერების" - მსაჯების არჩევაც, რომლებიც სათამაშო მინდვრის გარეთ იდგნენ და გადაწყვეტილება გამოჰქონდათ ისეთ შემთხვევებში, როცა "შუამავლები" პასუხისმგებლობას საკუთარ თავზე არ იღებდნენ. 1881 წელს რეფერებს დააკისრეს ახალი მოვალეობა - თვითონ გადაეწყვიტათ, გატანილი იყო თუ არა გოლი.</p><p>მაგრამ მსგავსი სიახლეები პრაქტიკაში ძნელად ხორციელდებოდა: ბევრი საფეხბურთო კლუბი პროტესტს აცხადებდა და თვლიდა, რომ მსაჯები ზედმეტად დიდ გავლენას ახდენდნენ მატჩების შედეგებზე, თანაც ამ დროს არბიტრი ძველებურად მინდვრის გარეთ იდგა და გვერდითი ხაზიდან აკვირდებოდა მატჩის მსვლელობას.</p><p>მინდორზე მსაჯები პირველად 1891 წლიდან გამოჩნდნენ. სწორედ იმ დროს მიეცათ მათ სასტვენებით სარგებლობის უფლებაც, რომლის დახმარებით ისინი თამაშს მართავდნენ. მაგრამ იყო შეზღუდვებიც: მაშინ, როცა გოლის გატანილად ჩათვლის შესახებ გადაწყვეტილებას მსაჯი ერთპიროვნულად იღებდა, მოთამაშის დასჯა რაიმე დარღვევისათვის მას მხოლოდ იმ შემთხვევებში შეეძლო, თუ ამის თაობაზე თვით ფეხბურთელები მიმართავდნენ.</p><p>მთავარი მსაჯის უფლებამოსილება მხოლოდ 1896 წელს გაფართოვდა, ე.წ. "შუამავლები" კი გვერდით მსაჯებად იქცნენ. ერთადერთი, რაც მათ იმ პერიოდში მოეთხოვებოდათ, ის იყო, რომ ბურთის მინდვრის გარეთ გასვლა (ანუ გვერდითი ხაზის გადაკვეთა) დაეფიქსირებინათ.</p><p>პროფესიული ფეხბურთის განვითარების კვალობაზე, მატჩის მსაჯებისათვის ნელ-ნელა თანხის გადახდაც დაიწყეს - მცირე ჰონორარების სახით, თანაც ერთი პირობით: ფულს მხოლოდ იმ შემთხვევაში მისცემდნენ მსაჯს, თუ მატჩი მისი საცხოვრებელი სახლიდან 30 მილზე (ანუ დაახლოებით 50 კმ-ზე) მეტი დაშორებით იმართებოდა.</p><p><p>სხვათა შორის, საფეხბურთო მსაჯის სასტვენის გამოყენება საინტერესო ისტორიასთან არის დაკავშირებული. მანამდე არბიტრები გუნდის წევრებს ან პირადად მიმართავდნენ, ან ზანზალაკით (პატარა ზარით) სარგებლობდნენ. მაგრამ მოხდა ისე, რომ ერთ-ერთი მატჩის დროს მსაჯი თურმე პოლიციელი აღმოჩნდა და როცა მინდორზე მოთამაშეებს შორის ჩხუბი დაიწყო, მას დიდხანს არ უფიქრია - ჯიბიდან პოლიციელის სასტვენი ამოიღო და მთელი ძალით ჩაბერა.</p><p>გაოცებულმა ფეხბურთელებმა ჩხუბი იმავ წუთს შეწყვიტეს. ჰოდა, ფეხბურთის ჩინოვნიკებმაც გადაწყვიტეს, რომ სასტვენით მატჩის მართვა უფრო იოლი იქნებოდა. მე-19 საუკუნიდან უკვე დიდი დრო გავიდა, მაგრამ სასტვენი ჯერ-ჯერობით შეუცვლელი რჩება.</p><p>ავტორი: სიმონ კილაძე</p><p><p><p><br></p>

იმედი L-ის მომხმარებელს AI ასისტენტი მოემსახურება

წარმოუდგენელი პატივი - ანტონიო ბანდერასმა ილია თოფურიას პირდაპირ ეთერში უმღერა [VIDEO]

“გავედი ოთახში, არჩევნებიდან რამდენიმე საათში რეკავს ტელეფონი და სააკაშვილი მეუბნება…” - ნემსაძემ სფფ-ის პრეზიდენტობის სკანდალური არჩევნები გაიხსენა

გუგეშაშვილი "პაოკში" წარადგინეს - ძირითადი მეკარე გუნდს ტოვებს

38 წლის ჟირუ MLS-დან ლიგა 1-ში ბრუნდება - ცნობილია სად ითამაშებს ვეტერანი

ილია თოფურიამ სასურველი მეტოქე დაასახელა

[VIDEO] "რეალის" ლამაზი გოლები "ზალსბურგთან" - ალონსოს გუნდმა ჯგუფში პირველი ადგილი დაიკავა და "იუვენტუსს" შეხვდება

"ლივერპულმა" "ნაპოლის" თავდამსხმელი ძვირად დაუფასა

"დილა" სუპერთასის პირველი ფინალისტია

Tutto Juve: ეს შანსი გამოსაყენებელია - მიქაუტაძის შეძენის სურვილი იტალიურ გრანდსაც აქვს

ლუნინი "რეალს" მხოლოდ ერთ შემთხვევაში დატოვებს

ფედელე: კვარაცხელიას შეცვლა? - მხოლოდ ღმერთის იმედი უნდა გვქონდეს

2022 წლის შემდეგ პირველად - ნიკოლოზ ბასილაშვილი უიმბლდონის ძირითად ბადეში ითამაშებს

რონალდომ "ალ ნასრთან" კონტრაქტი გაახანგრძლივა

ისტორიული დაპირისპირება: საქართველო ირლანდიის წინააღმდეგ მიხეილ მესხის სტადიონზე - ემოციები და მოლოდინები

კასანომ "ნაპოლის" კვარაცხელიას შემცვლელი ურჩია

"ალ ნასრმა" სტეფანო პიოლი გაათავისუფლა

"მანჩესტერ იუნაიტედმა" და "ჩელსიმ" შესაძლოა ფეხბურთელები გაცვალონ

ზაზა ფაჩულიას აკადემია 14-წლამდელთა ჩემპიონატის გამარჯვებულია | მენსანა ვერცხლს დასჯერდა

"თუ მოიგებ, ოქტაგონს შენი სახით მოვწმენდ" - რატომ დაუპირისპირდნენ თოფურია და ცარუკიანი ერთმანეთს?

ქომაგის რეაქცია, მას შემდეგ, რაც დრაფტზე მისმა გუნდმა რუსი კალათბურთელი აირჩია - ვიდეო სოციალურ ქსელში ვირუსულად ვრცელდება [VIDEO]

მესიც საუდის არაბეთში? - "ალ ჰილალის" პრეზიდენტმა მოლაპარაკებები დაიწყო

ტეო ერნანდესი "მილანიდან" "ალ ჰილალში" გადავა

არგენტინაში ფეხბურთელი მატჩის დროს მსაჯს გონების დაკარგვამდე ურტყამდა [VIDEO]

ფეხბურთის წესებში ცვლილებები ძალაში შევიდა - რა იცვლება ფეხბურთში?

გასაოცარი საფეხბურთო სამყარო გრენლანდიაში [PHOTO]

იტალიაში მსაჯმა ფეხბურთელს სცემა და 5 წლით დასაჯეს

კარგი ამბავი მსოფლიო ფეხბურთისთვის - ჩინეთში ხელფასების მაქსიმალური ოდენობა განსაზღვრეს

მსაჯმა ახსნა თუ რატომ გააძევა ლიონელ მესი

მდოგვის მარცვლის ოდენა რწმენას მთების გადადგმა შეუძლია - წინასამატჩო მოთელვა

მანჩესტერ სიტი-ტოტენჰემის მატჩს ცნობილი ჩაქირი განსჯის

კურიოზი - გულშემატკივრის გატანილ გოლს ვერავინ მიხვდა [VIDEO]

პირველად 1981 წლის შემდეგ - ირანში ქალებს მატჩზე დასწრების უფლება მისცეს [PHOTO]

მსაჯს ბოთლი ესროლეს და... - ინციდენტი "საბურთალოს" მატჩზე [VIDEO]

ფიფა გვერდითა არბიტრებს რობოტებით ჩაანაცვლებს?