- ქართველი სპორტსმენები ფეხბურთი
- ეროვნული ნაკრები
- ეროვნული ლიგა
- ეროვნული ლიგა 2
- ლეგიონერები
- თასი
- ასაკობრივი ნაკრები
- სხვადასხვა
- ევროპა ლიგა
- კონფერენს ლიგა
- ინგლისი
- ესპანეთი
- იტალია
- გერმანია
- საფრანგეთი
- მსოფლიო
- ჩემპიონთა ლიგა
- ევროპის ჩემპიონატი
- სხვადასხვა
- ქალთა ფეხბურთი
- ტრანსფერები კალათბურთი
- ეროვნული ნაკრები
- სუპერლიგა
- თასი
- NBA
- ლეგიონერები
- ევრო ლიგა
- ევროპის ჩემპიონატი
- მსოფლიოს ჩემპიონატი
- ასაკობრივი ნაკრები
- სხვადასხვა ჭიდაობა
- ძიუდო
- თავისუფალი
- კლასიკური
- ქართული
- სუმო
- სამბო
- ქალთა ჭიდაობა
- ბერძნულ-რომაული ჩოგბურთი
- როლან გაროსი
- უიმბლდონი
- ავსტრალიის ღია პირველობა
- ამერიკის ღია პირველობა
- მონტე კარლო
- ATP ცინცინატი
- მადრიდის მასტერსი
- რომის მასტერსი
- მაიამის მასტერსი რაგბი
- ეროვნული ნაკრები
- დიდი 10
- თასი
- ლეგიონერები
- 6 ერი
- ტესტები
- ერთა თასი
- მსოფლიო თასი
- ასაკობრივი ნაკრები
- სხვადასხვა ფორმულა 1
როგორ გაჩნდნენ ფეხბურთში "შუამავლები" ანუ იგივე მსაჯები
<p>ძალიან ძნელია ამის დაჯერება, მაგრამ ფაქტია, რომ დიდი ხნის განმავლობაში ფეხბურთის თამაშები მსაჯების (არბიტრების) გარეშე მიმდინარეობდა.</p><p>მაგალითად, მე-19 საუკუნის შუახანებში ინგლისის გუნდები თამაშის დაწყებამდე ერთობლივად თანხმდებოდნენ ხოლმე მოთამაშეთა რაოდენობაზე და მატჩის ხანგრძლივობაზე. იმ დროს ფეხბურთში განუხრელად იცავდნენ ჟენტლმენური ქცევის წესებს და მიდგომებს. სადაო მომენტები ერთად წყდებოდა ხოლმე, ყოველი მოთამაშე კი, სანამ მინდორზე გავიდოდა, ვალდებული იყო თამაშის წესები ზეპირად სცოდნოდა.</p><p>მაგრამ ერთხელ ასეთი ამბავი მოხდა: "ითონისა" და "მანჩესტერის" სტუდენტური გუნდები ინიციატივით გამოვიდნენ, რომ მატჩებზე ე.წ. "შუამავლების" დასწრება დაშვებულიყო, რომლებიც მეტოქეთა კართან დადგებოდნენ და აღრიცხავდნენ არამარტო გატანილ გოლებს, არამედ განსაზღვრავდნენ თვით კარის აღების ფაქტებსაც, მაგრამ ერთი აუცილებელი პირობით - "შუამავლების" დასწრებაზე ფეხბურთელთა თანხმობა იყო საჭირო.</p><p>თანდათანობით, რაც დრო გადიოდა, "შუამავლების" გარდა, მატჩების დროს დაიწყეს "რეფერების" - მსაჯების არჩევაც, რომლებიც სათამაშო მინდვრის გარეთ იდგნენ და გადაწყვეტილება გამოჰქონდათ ისეთ შემთხვევებში, როცა "შუამავლები" პასუხისმგებლობას საკუთარ თავზე არ იღებდნენ. 1881 წელს რეფერებს დააკისრეს ახალი მოვალეობა - თვითონ გადაეწყვიტათ, გატანილი იყო თუ არა გოლი.</p><p>მაგრამ მსგავსი სიახლეები პრაქტიკაში ძნელად ხორციელდებოდა: ბევრი საფეხბურთო კლუბი პროტესტს აცხადებდა და თვლიდა, რომ მსაჯები ზედმეტად დიდ გავლენას ახდენდნენ მატჩების შედეგებზე, თანაც ამ დროს არბიტრი ძველებურად მინდვრის გარეთ იდგა და გვერდითი ხაზიდან აკვირდებოდა მატჩის მსვლელობას.</p><p>მინდორზე მსაჯები პირველად 1891 წლიდან გამოჩნდნენ. სწორედ იმ დროს მიეცათ მათ სასტვენებით სარგებლობის უფლებაც, რომლის დახმარებით ისინი თამაშს მართავდნენ. მაგრამ იყო შეზღუდვებიც: მაშინ, როცა გოლის გატანილად ჩათვლის შესახებ გადაწყვეტილებას მსაჯი ერთპიროვნულად იღებდა, მოთამაშის დასჯა რაიმე დარღვევისათვის მას მხოლოდ იმ შემთხვევებში შეეძლო, თუ ამის თაობაზე თვით ფეხბურთელები მიმართავდნენ.</p><p>მთავარი მსაჯის უფლებამოსილება მხოლოდ 1896 წელს გაფართოვდა, ე.წ. "შუამავლები" კი გვერდით მსაჯებად იქცნენ. ერთადერთი, რაც მათ იმ პერიოდში მოეთხოვებოდათ, ის იყო, რომ ბურთის მინდვრის გარეთ გასვლა (ანუ გვერდითი ხაზის გადაკვეთა) დაეფიქსირებინათ.</p><p>პროფესიული ფეხბურთის განვითარების კვალობაზე, მატჩის მსაჯებისათვის ნელ-ნელა თანხის გადახდაც დაიწყეს - მცირე ჰონორარების სახით, თანაც ერთი პირობით: ფულს მხოლოდ იმ შემთხვევაში მისცემდნენ მსაჯს, თუ მატჩი მისი საცხოვრებელი სახლიდან 30 მილზე (ანუ დაახლოებით 50 კმ-ზე) მეტი დაშორებით იმართებოდა.</p><p><p>სხვათა შორის, საფეხბურთო მსაჯის სასტვენის გამოყენება საინტერესო ისტორიასთან არის დაკავშირებული. მანამდე არბიტრები გუნდის წევრებს ან პირადად მიმართავდნენ, ან ზანზალაკით (პატარა ზარით) სარგებლობდნენ. მაგრამ მოხდა ისე, რომ ერთ-ერთი მატჩის დროს მსაჯი თურმე პოლიციელი აღმოჩნდა და როცა მინდორზე მოთამაშეებს შორის ჩხუბი დაიწყო, მას დიდხანს არ უფიქრია - ჯიბიდან პოლიციელის სასტვენი ამოიღო და მთელი ძალით ჩაბერა.</p><p>გაოცებულმა ფეხბურთელებმა ჩხუბი იმავ წუთს შეწყვიტეს. ჰოდა, ფეხბურთის ჩინოვნიკებმაც გადაწყვიტეს, რომ სასტვენით მატჩის მართვა უფრო იოლი იქნებოდა. მე-19 საუკუნიდან უკვე დიდი დრო გავიდა, მაგრამ სასტვენი ჯერ-ჯერობით შეუცვლელი რჩება.</p><p>ავტორი: სიმონ კილაძე</p><p><p><p><br></p>
"სხვა ვერცერთი ტურნირი ვერ შეედრება“ - ინფანტინო მსოფლიო საკლუბო ჩემპიონატზე
იმედი L-ის მომხმარებელს AI ასისტენტი მოემსახურება
წარმოუდგენელი პატივი - ანტონიო ბანდერასმა ილია თოფურიას პირდაპირ ეთერში უმღერა [VIDEO]
"მილანს" რასმუს ჰოილუნის შეძენა სურს
აზაროვმაც ითამაშა და გოჩოლეიშვილმაც - "შახტარის" მომავალი მეტოქე "ბეშიქთაშია"
შოტლანდიელების წინააღმდეგ მეოთხედ მოსაგებად - უმცროსი "ბორჯღალოსნების" შემადგენლობა
მძიმე არტილერია ბრუნდება! - "ბორჯღალოსნების" შემადგენლობა მსოფლიო ჩემპიონ სამხრეთ აფრიკის წინააღმდეგ
პსჟ შეიძლება მალე დონარუმას გარეშე დარჩეს
Giorgi² - ფრანგული "მეცი" ქართული ფრთებით შეუტევს
ქართული კლუბების შესაძლო მეტოქეები კონფერენციის ლიგის შესარჩევის მეორე რაუნდში
გრანიტ ჯაკა შესაძლოა, პრემიერლიგაში დაბრუნდეს
"რა გაუკეთებია, რომ "ბარსელონაში" ითამაშოს?" - "იუნაიტედის" ლეგენდამ რაშფორდი გააკრიტიკა
"რეალს" ალაბასთან კონტრაქტის გაწყვეტა სურს
"თუკი კვარაცხელიას ხელი არ შეუშალეს, ოსიმენს პრობლემებს რატომ უქმნიან?!" - ნიგერიელის მეგობარმა დე ლაურენტისი გააკრიტიკა
რეტეგის მიქაუტაძე შეცვლის? - "ატალანტა" ქართველ ფორვარდზე ოცნებობს
აღფრთოვანება შეცდომის მიუხედავად - ქოჩორაშვილმა "სპორტინგში" სადებიუტო მატჩი ჩაატარა
საქართველოს 20-წლამდელთა ნაკრებს 3 ლიდერი გამოაკლდა
ერთი მოედანზე, მეორე ჯერ ტრიბუნაზე - ფრანგულ გუნდში ორი ქართველი ითამაშებს?
"ეს საქმეს მიმარტივებს" - თოფურიამ ახსნა, როგორ ახერხებს მეტოქეების დანოკაუტებას
"ლივერპული ამით ყველა გრანდს ჯობნის" - რა განაცხადა ფერდინანდმა?
პსჟ-ს კიდევ ერთი ფეხბურთელი დატოვებს
დიეგო ლონგო: ერთ-ერთი მთავარი მიზანია გულშემატიკარმა ჩვენით იამაყოს
რა გეგმა აქვს შუსტერს? - დღეს 2 ქართული კლუბი ითამაშებს
არგენტინაში ფეხბურთელი მატჩის დროს მსაჯს გონების დაკარგვამდე ურტყამდა [VIDEO]
ფეხბურთის წესებში ცვლილებები ძალაში შევიდა - რა იცვლება ფეხბურთში?
გასაოცარი საფეხბურთო სამყარო გრენლანდიაში [PHOTO]
იტალიაში მსაჯმა ფეხბურთელს სცემა და 5 წლით დასაჯეს
კარგი ამბავი მსოფლიო ფეხბურთისთვის - ჩინეთში ხელფასების მაქსიმალური ოდენობა განსაზღვრეს
მსაჯმა ახსნა თუ რატომ გააძევა ლიონელ მესი
მდოგვის მარცვლის ოდენა რწმენას მთების გადადგმა შეუძლია - წინასამატჩო მოთელვა
მანჩესტერ სიტი-ტოტენჰემის მატჩს ცნობილი ჩაქირი განსჯის
კურიოზი - გულშემატკივრის გატანილ გოლს ვერავინ მიხვდა [VIDEO]
პირველად 1981 წლის შემდეგ - ირანში ქალებს მატჩზე დასწრების უფლება მისცეს [PHOTO]
მსაჯს ბოთლი ესროლეს და... - ინციდენტი "საბურთალოს" მატჩზე [VIDEO]
ფიფა გვერდითა არბიტრებს რობოტებით ჩაანაცვლებს?