"გადმო ჩვენთან, 10 ფუნტს და უფასო ლუდს მიიღებ" - როგორი ხელფასები ჰქონდათ პირველ პროფესიონალ ფეხბურთელებს

ჩვენს დროში უმაღლესი დონის ფეხბურთელების შემოსავლები ათობით მილიონ დოლარს აღწევს.

თავისი კარიერის განმავლობაში ფეხბურთის "ვარსკვლავს" შეუძლია ბედნიერი ცხოვრებით არა მხოლოდ თავისი საკუთარი თავი უზრუნველყოს, არამედ შთამომავლებიც, მაგრამ ყოველთვის ასე არ ყოფილა.

გაგაცნობთ რამდენიმე ისტორიას იმ პროფესიონალების "ზღაპრული" შემოსავლების შესახებ, რომლებიც საფეხბურთო მინდვრებზე მე-19 საუკუნის ბოლოს და მე-20 საუკუნის დასაწყისში გამოდიოდნენ.

ალბათ, ვერავინ დაასახელებს იმ პირველ ფეხბურთელს, რომელმაც თამაშის გამო ფული მიიღო. მით უმეტეს, რომ უწინდელ პერიოდში მსგავსი რამ ოფიციალურად მიუღებლად ითვლებოდა - ფულით ხომ ერთი კლუბიდან მეორეში ფეხბურთელის გადაბირება იოლად შეიძლებოდა.

ისე კი, XIX საუკუნის 70-იან წლებში პროფესიონალები უკვე არსებობდნენ და მათთვის თანხის გადახდის "კვალი რომ დაეფარათ", კლუბების მფლობელები მოთამაშეებს რაიმე სამუშაოზე აფორმებდნენ. რა თქმა უნდა, ფეხბურთელები ამგვარ "სამსახურში" საერთოდ არ დადიოდნენ.

ალბათ, საინტერესოა, მაინც რამდენს უხდიდნენ ფეხბურთელებს "არალეგალურად". ამასთან დაკავშირებით ინგლისში ფეხბურთის გულშემატკივრებს შორის ასეთი ლეგენდაა გავრცელებული:

მე-19 საუკუნის ბოლოს კლუბ "ჰალემში" ვინმე ბილი მოსფორტი თამაშობდა. "შეფილდ უენდსეისთან" მატჩის დროს რომელიღაც გულშემატკივარს ტრიბუნიდან დაუყვირია: "ბილ, თუ ჩვენთან გადმოხვალ, ათ ფუნტს მიიღებ და მთელი კვირა ლუდი უფასოდ გექნება". ბილ მოსფორტი მინდვრიდან გავიდა და რამდენიმე წუთის შემდეგ თამაშს დაუბრუნდა, მაგრამ უკვე მოწინააღმდეგე კლუბის ფორმით.

1879 წელს სკანდალი მოხდა კლუბ "დარვენის" მოთამაშე ფრეგი სუტერის ირგვლივ: ეჭვი გამოიწვია იმ ფაქტმა, რომ გუნდში მისვლის შემდეგ მან თავის ძირითად სამუშაოს - ქვისმთლელობას თავი დაანება. ესე იგი, გამოდის, რომ ფრეგი სუტერი ფეხბურთის თამაშის შედეგად ქვისმთლელობაზე არანაკლებ ანაზღაურებას იღებდა!

1884 წელს კლუბ "პრესტონ ნორტენდის" ხელმძღვანელობას ბრალი დასდეს იმაში, რომ თითქოს თავის ფეხბურთელებს თამაშის შემდეგ ფულს უხდიდა. საქმე იქამდე მივიდა, რომ გუნდი ინგლისის საფეხბურთო ასოციაციიდან გარიცხეს. ამ ფაქტმა გულშემატკივრების რისხვა გამოიწვია და ამიტომ ასოციაცია იძულებული გახდა, მომდევნო წლიდან ნება დაერთო კლუბებისათვის, რომ მოთამაშეებისათვის ფული გადაეხადათ. მანამდე კი ძალაში იყო (ორიოდე წლით ადრე მიღებული) წესი - თუ ფეხბურთელი იმდენ თანხას იღებდა, რომელიც მატჩებში მისი მონაწილეობის ხარჯებზე მეტი იყო, დამრღვევს დისკვალიფიკაცია ელოდა.

პირველი ოფიციალურად დარეგისტრირებული პროფესიონალური კლუბი გახდა "ბლეკბერ როვერსი", რომელმაც 1885/86 წლების სეზონში თავის მოთამაშეებს 615 ფუნტი გადაუხადა. ყველაზე მეტს იღებდნენ ჯეიმს ფორესტი და ჯოზეფ ლოფტჰაუზი - თითო ფუნტ სტერლინგს კვირაში!

1889 წელს ინგლისის ყველაზე მაღალანაზღაურებადი ფეხბურთელი გახდა ნიკ როსი კლუბ "პრესტონიდან", რომელიც თვეში 10 ფუნტს იღებდა. სხვათა შორის, ამის გამო ბევრი შედარებით ღარიბი კლუბი უკმაყოფილებას გამოხატავდა და ითხოვდა, რომ საფეხბურთო "ვარსკვლავების" მადა შემცირებულიყო.

პროფესიულ ფეხბურთში რევოლუცია "შეფილდ იუნაითედის" მეკარემ, უილიამ ფულკმა მოახდინა, რომელმაც მე-19 საუკუნის 90-იანი წლების შუა ხანებში კლუბის მფლობელებისაგან მატჩებსა და ჩემპიონატებს შორის პაუზების (შესვენებების) ანაზღაურებაც მოითხოვა. კლუბის ხელმძღვანელობა დათმობაზე წავიდა, თუმცა ერთგვარი კომპრომისით - შესვენების დროს ხელფასი მნიშვნელოვნად დაბალი იყო.

გასული საუკუნის დასაწყისში კი ლონდონის "არსენალის" ფეხბურთელები საკუთარ თავს, ალბათ, ნამდვილ ოლიგარქებად გრძნობდნენ: მათგან საუკეთესოები კვირაში 7 ფუნტს იღებდნენ, პრემიებიანად კი ანაზღაურება 10 ფუნტამდე მატულობდა.

ავტორი: სიმონ კილაძე

Sporting Intelligence-მა ეროვნული ლიგის წლიური საშუალო ხელფასი გამოაქვეყნა